تشنج چيست ؟
دوره هائی از فعالیتهای غیرطبیعی حسی حرکتی، خودکار یا روانی است که از تخلیه ناگهانی و بیش از حد بار الکتریکی سلولهای عصبی مغز ناشی می شود.نوع فعالیت تشنجی با نواحی درگیر مغز ارتباط مستقیم دارد.تشنج میتواند در هنگام تب بالا ، افت قند خون و ترک مواد مخدر بروز کند.
مراقبت از بیمار هنگام تشنج :
اطراف بیمار را خلوت کنید. درصورت امکان بیمار را بر روی زمین قرار دهید و سر را با استفاده از یک بالش محافظت کنید و از بروز آسیب دیدگی سر پیشگیری نمائید.
لباس های تنگ بیمار را خارج کنید.
نرده های کنار تخت همیشه بالا باشد.
هرگز سعی نکنید تا فک بیمار را که در اثر اسپاسم بهم فشرده شده ، باز کنید و چیزی بین آن قرار دهید.
هیچ کوششی در جهت مهار یا محدود کردن حرکات بیمار در حین تشنج انجام ندهید.
مراقبت از بیمار بعد از تشنج :
بیمار را نسبت به محیط آشنا کنید.
بیمار را به خونسردی و آرامش دعوت کنید.
بیمار را به نزدیک ترین مرکز درمانی برسانید.
تظاهرات بالینی :
حملات تشنجی میتواند از یک خیرگی ساده شروع و تا حرکات تهاجمی ادامه داشته باشد.
تشنج به دو نوع موضعی و عمومی تقسیم بندی می شود:
تشنج موضعی فقط قسمت خاص و محدودی از بدن را درگیر می کند. مثلا یک پا یا یک سمت دچار تکان می شود.
در تشنج عمومی کل بدن درگیر می شود گاهی نیز تشنج ابتدا موضعی است سپس دامنه آن گسترش می یابد.
بررسی و یافته های بالینی :
تاریخچه کامل و معاینات جسمی – عصبی انجام میشود تا نوع تکرار و شدت حملات تعیین شود. مطالعات خون شناسی و بیوشیمی نیز انجام میشود.
انجام ام آر آی و سی تی اسکن و نوار مغزی به طبقه بندی نوع حملات کمک می کند.
علل به وجود آمدن تشنج :
علل بروزتشنج گوناگون هستندکه میتوان آنها را در دو دسته ایدیوپاتیک (نقایص تکاملی-ژنتیکی) و اکتسابی تقسیم بندی کرد.
از میان علل بوجود آورنده تشنجات اکتسابی میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
1- بیماری مغزی – عروقی / تب کودکان
2- کمبود خونرسانی ناشی از نارسائی عروقی
3- آسیب دیدگی سر / افزایش فشارخون
4- عفونت های سیستم عصب مرکزی
5- کاهش سدیم، کلسیم و گلوکز خون
6- تومورهای مغزی / قطع دارو و الکل
وضعیت بیمار در خلال بروز تشنج :
پیشامدها و اختلالات قبل از بروز تشنج شامل :
تحریک های بویائی / شنوائی / بینائی / لامسه / روحی / روانی
در بعضی انواع تشنج، فرد کاملا هوشیار و آگاه است ولی در انواع دیگر ممکن است فرد بیهوش شود و هیچ چیز دیگری را حس نکند.
فرد در حین انجام کارهای عادی ناگهان خیره شده و اگر او را صدا بزنند، متوجه نمیشود. این حالات بعد از چند ثانیه برطرف میشود و ممکن است روزانه بارها و بارها تکرار شود.
بی اختیاری در دفع مدفوع و عدم سخن گفتن در بیماران دیده میشود.
وضعیت بیمار بعد از تشنج :
بعد از حمله ، بیماران اغلب گیج بوده و به سختی بیدار میشوند. سردرد شدید و درد و ضعف عضلانی نیز بر جای می ماند.ژ
منبع :
دبيريان ، اعظم . صفري ، بيات. مالكي، زهرا- آموزش به بيمار – تهيه و تنظيم : واحد آموزش بيمارستان ياس سپيد